Planując budowę dachu, warto szczególną uwagę poświęcić murłacie – elementowi, który decyduje o stabilności i bezpieczeństwie całej konstrukcji. Poznaj najważniejsze informacje dotyczące jej wymiarów, montażu oraz właściwego zastosowania.
Czym jest murłata i jakie ma zastosowanie?
Murłata to drewniana belka o kwadratowym przekroju, znana również jako namurnica lub płatew stropowa. Montowana bezpośrednio na wieńcu budynku lub górnej krawędzi ścianek kolankowych, tworzy połączenie między konstrukcją ścian a dachem.
Element ten odpowiada za równomierne przenoszenie obciążeń z dachu na ściany nośne budynku. Prawidłowo zamontowana murłata zapewnia:
- stabilność konstrukcji dachowej
- ochronę przed powstawaniem pęknięć
- zabezpieczenie przed odkształceniami
- odpowiednią sztywność więźby
- odporność na działanie sił zewnętrznych
Rola murłaty w konstrukcji dachu
Murłata, jako poziomy element umieszczony na ścianach budynku, stanowi podstawę dla krokwi tworzących szkielet dachu. Jej stabilne połączenie ze ścianami poprzez system kotew murłatowych gwarantuje bezpieczeństwo konstrukcji podczas silnych wiatrów czy obfitych opadów śniegu. Dodatkowo odpowiada za zachowanie geometrii dachu i utrzymanie zaplanowanych spadków połaci dachowych.
Materiały używane do produkcji murłaty
Do produkcji murłaty wykorzystuje się certyfikowane drewno iglaste o klasie wytrzymałości minimum C24. Najpopularniejsze materiały to:
- sosna – charakteryzująca się dobrą wytrzymałością
- świerk – zapewniający stabilność wymiarową
- drewno klejone warstwowo (BSH) – o zwiększonej odporności na odkształcenia
Wymiary murłaty i ich znaczenie
Wymiary murłaty muszą być dostosowane do specyfiki budynku i przewidywanych obciążeń. Przekrój murłaty jest zazwyczaj kwadratowy, a jego standardowe rozmiary mieszczą się w przedziale od 10×10 cm do 20×20 cm.
Standardowe wymiary murłaty
| Wymiar | Zastosowanie |
|---|---|
| 12×12 cm | lekkie pokrycia dachowe (np. blachodachówka) |
| 14×14 cm | typowe domy jednorodzinne |
| 16×16 cm | dachy z dachówką ceramiczną lub cementową |
| 20×20 cm | rozbudowane, skomplikowane konstrukcje dachowe |
Jak dobrać odpowiednie wymiary murłaty?
Przy wyborze wymiarów murłaty należy uwzględnić następujące czynniki:
- ciężar pokrycia dachowego
- powierzchnię dachu
- kąt nachylenia połaci
- charakterystyczne dla regionu obciążenie śniegiem
- przewidywaną siłę wiatru
Montaż murłaty: kluczowe kroki
Montaż murłaty wymaga precyzji i odpowiedniego przygotowania. Belka musi być zaimpregnowana przeciwko wilgoci, grzybom oraz owadom. Właściwe połączenie z konstrukcją budynku zapewnia długotrwałą stabilność więźby dachowej.
Przygotowanie wieńca pod murłatę
Proces przygotowania wieńca obejmuje:
- dokładne wypoziomowanie powierzchni wieńca
- umiejscowienie kotew murłatowych typu L lub U
- wykonanie izolacji przeciwwilgociowej
- wymierzenie i oznaczenie miejsc pod otwory montażowe
- sprawdzenie zgodności rozstawu kotew z projektem
Metody mocowania murłaty
Kotwy murłatowe stanowią podstawową metodę mocowania murłaty do konstrukcji budynku. Wykonane ze stali ocynkowanej, występują w trzech głównych wariantach:
- typu L
- typu U
- pręty gwintowane
Standardowy rozstaw kotew wynosi 1-1,5 m, jednak w obszarach narażonych na silne wiatry zaleca się zmniejszenie odległości do 0,8-1 m. Dla zapewnienia odpowiedniej wytrzymałości, kotwy powinny być zagłębione w wieńcu na minimum 15 cm.
W budownictwie tradycyjnym sprawdzają się złącza ciesielskie z dodatkowym mocowaniem mechanicznym. Przy łączeniu murłaty z krokwiami stosuje się:
- połączenia na jaskółczy ogon
- nakładki
- czop z zaciosem
Dla wzmocnienia stabilności połączeń warto zastosować wkręty z łbem talerzykowym, które zabezpieczają krokwie przed unoszeniem podczas silnego wiatru. Wszystkie elementy metalowe muszą posiadać zabezpieczenie antykorozyjne, a precyzja wykonania połączeń warunkuje sztywność całej konstrukcji dachowej.
Izolacja murłaty: jak chronić przed wilgocią?
Właściwa izolacja murłaty wpływa bezpośrednio na trwałość i efektywność energetyczną konstrukcji dachowej. W miejscu połączenia ściany zewnętrznej z dachem tworzą się mostki cieplne, prowadzące do strat energii i problemów z wilgocią. Niedostateczna izolacja może skutkować kondensacją pary wodnej i zwiększonymi kosztami ogrzewania.
Kompleksowa ochrona murłaty wymaga zastosowania zarówno izolacji termicznej, jak i przeciwwilgociowej. Zabezpieczenie przed wilgocią zapobiega biodegradacji drewna, która mogłaby osłabić konstrukcję dachową. Prawidłowo wykonana izolacja tworzy skuteczną barierę przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi.
Materiały izolacyjne dla murłaty
Dobór materiałów izolacyjnych powinien uwzględniać konstrukcję budynku i lokalne warunki klimatyczne. Przy ścianach dwuwarstwowych należy wstrzymać się z montażem ostatniego rzędu styropianu na styku ściany i murłaty. Zamiast tego stosuje się specjalne paski styropianowe, montowane bezpośrednio na murłacie.
| Materiał izolacyjny | Właściwości |
|---|---|
| Wełna mineralna o wysokiej gęstości | dobra paroprzepuszczalność, skuteczne odprowadzanie wilgoci |
| Styropian EPS | wysoka izolacyjność termiczna, łatwość montażu |
| Płyty XPS | zamknięta struktura komórkowa, wysoka odporność na wilgoć |
Znaczenie izolacji przeciwwilgociowej
Izolacja przeciwwilgociowa murłaty stanowi podstawową ochronę przed przenikaniem wilgoci z betonu do drewna. Najczęściej stosowane materiały to papa termozgrzewalna lub membrany bitumiczne, układane między wieńcem a belką. Materiał izolacyjny powinien wystawać kilka centymetrów poza obrys murłaty, zapewniając ochronę od dołu i boków konstrukcji.
W domach energooszczędnych warto zastosować dodatkowe zabezpieczenia:
- uszczelki z pianki poliuretanowej
- taśmy rozprężne
- specjalistyczne membrany paroizolacyjne
- systemowe taśmy uszczelniające
- masy bitumiczne do zabezpieczenia połączeń
